Yazar : İsmail Çelikpençe
Yöresel Kelimelerimiz
Bazı kelimeler vardır ki, sadece yöremizde ve köylerimizde kullanılır. Bu kelimeler zamanımızda yeni yetişen nesiller tarafından kullanılmamakta, anlamları bilinmemekte ve unutulmaya yüz tutmaktadır. Bu durum büyüklerle gençler arasında iletişim sıkıntısı oluşturmaktadır.
Bakınız size yaşanan bir olayı anlatayım:
Evin yaşlı büyük babası dış kapının önüne hava almak için oturur. Üşümeye başlayınca da evdeki gelinlerine seslenir:
“Bana oradan setremi verin.”
Gelinler anlayamazlar ama setreyi aramaya başlarlar.
Büyük baba setresi gelmeyince gelinlerin, istediği şeyi anlayamadıklarını tahmin eder ve der ki:
“Bakın orada muharmanın yanında.”
Gelinler bunu da anlayamazlar. Büyük baba bu defa da derki:
“İşte orada peşkir var, onun yanında.”
Gelinler yine anlayamazlar.
Bu yazımızda unutulmaya yüz tutmuş bu kelimeleri sizlere sunacağım. Okuyuculardan yorumları ile unutulmaya yüz tutan bu kelimelerden bildiklerini bize göndermelerini istirham ediyorum. Hep beraber biz de kendi kültürümüzü yaşatalım.
Otumakçı : Misafir. Genellikle birkaç kadının bir araya gelerek el işleriyle komşu bir eve yaptıkları ziyaret.
Çemkirmek : Kavgacı bir uslüpla olayı germekte ve kızıştırmakta kullanılan bir kelime.
Masup konuşmak : Gerçek dışı, gırgır-şamata olsun diye konuşmak.
Maneolmak : Sebep olmak, bahane olmak anlamında kullanılır.
Bucak : Eski evlerde ateş yakılıp yemek pişirilen, ocak başı denilen yerin iki tarafı.
Bükmeç : Dönülen köşe, vıraj anlamında kullanılır.
Yavuz : İyi, güzel, hoş anlamında kullanılır.
Hazetmemek : Sevmemek, hoşlanmamak anlamında kullanılır.
Göden : Benzi solmuş, rengi kaçmış, çok zayıf anlamında kullanılır.
Payırt : Aniden ve acilen yapılan bir hareket için kullanılır.
Bobu : Küçük çocukların giydiği ayakkabılar için kullanılır.
Bobuç : Büyüklerin giydiği ayakkabılar için kullanılır.
Aga : Kardeşlerden abiler için kullanılır.
Hılşıt odası : Evlerde, genellikle bodrum katlarda öteberi ve luzumsuz eşyaları koymak için kullanılan oda.
Parta : Biraz daha, daha ileri anlamında kullanılır.
Nezamat : Ne zaman anlamında kullanılır.
Anladınmı : Kavradınmı? Genellikle konuşurken konuşma dolgu kelimesi olarak kullanılır.
Efendime söyleyem : Bu kelimede konuşurken konuşma dolgu kelismesi olarak kullanılır.
Bazı kelimeler vardır ki, sadece yöremizde ve köylerimizde kullanılır. Bu kelimeler zamanımızda yeni yetişen nesiller tarafından kullanılmamakta, anlamları bilinmemekte ve unutulmaya yüz tutmaktadır. Bu durum büyüklerle gençler arasında iletişim sıkıntısı oluşturmaktadır.
Bakınız size yaşanan bir olayı anlatayım:
Evin yaşlı büyük babası dış kapının önüne hava almak için oturur. Üşümeye başlayınca da evdeki gelinlerine seslenir:
“Bana oradan setremi verin.”
Gelinler anlayamazlar ama setreyi aramaya başlarlar.
Büyük baba setresi gelmeyince gelinlerin, istediği şeyi anlayamadıklarını tahmin eder ve der ki:
“Bakın orada muharmanın yanında.”
Gelinler bunu da anlayamazlar. Büyük baba bu defa da derki:
“İşte orada peşkir var, onun yanında.”
Gelinler yine anlayamazlar.
Bu yazımızda unutulmaya yüz tutmuş bu kelimeleri sizlere sunacağım. Okuyuculardan yorumları ile unutulmaya yüz tutan bu kelimelerden bildiklerini bize göndermelerini istirham ediyorum. Hep beraber biz de kendi kültürümüzü yaşatalım.
Otumakçı : Misafir. Genellikle birkaç kadının bir araya gelerek el işleriyle komşu bir eve yaptıkları ziyaret.
Çemkirmek : Kavgacı bir uslüpla olayı germekte ve kızıştırmakta kullanılan bir kelime.
Masup konuşmak : Gerçek dışı, gırgır-şamata olsun diye konuşmak.
Maneolmak : Sebep olmak, bahane olmak anlamında kullanılır.
Bucak : Eski evlerde ateş yakılıp yemek pişirilen, ocak başı denilen yerin iki tarafı.
Bükmeç : Dönülen köşe, vıraj anlamında kullanılır.
Yavuz : İyi, güzel, hoş anlamında kullanılır.
Hazetmemek : Sevmemek, hoşlanmamak anlamında kullanılır.
Göden : Benzi solmuş, rengi kaçmış, çok zayıf anlamında kullanılır.
Payırt : Aniden ve acilen yapılan bir hareket için kullanılır.
Bobu : Küçük çocukların giydiği ayakkabılar için kullanılır.
Bobuç : Büyüklerin giydiği ayakkabılar için kullanılır.
Aga : Kardeşlerden abiler için kullanılır.
Hılşıt odası : Evlerde, genellikle bodrum katlarda öteberi ve luzumsuz eşyaları koymak için kullanılan oda.
Parta : Biraz daha, daha ileri anlamında kullanılır.
Nezamat : Ne zaman anlamında kullanılır.
Anladınmı : Kavradınmı? Genellikle konuşurken konuşma dolgu kelimesi olarak kullanılır.
Efendime söyleyem : Bu kelimede konuşurken konuşma dolgu kelismesi olarak kullanılır.
deştiyere,tevekkeli,hışdama,hava yere,höre geçti ve daha birçok kelime eklenebilir bence.ama bu kelimeler içinde teşekkürler.:D
salaklamaya gitti de var :)